عزت نفس میزان ارزشی است که فرد برای وجود خود قائل می شود و رفتار و کردار خود را بر این اساس تنظیم می نماید

 

تعریف عزت نفس

به طور دقیق اگر بخواهیم به تعریف عزت نفس یا حرمت نفس بپردازیم، باید بگوییم عزت نفس، باور و اعتقادی می باشد که هر فرد در مورد میزان ارزش و اهمیت خود قائل می شود. در حقیقت عزت نفس میزان ارزشی است که فرد برای وجود خود قائل می شود و رفتار و کردار خود را بر این اساس تنظیم می نماید. در حقیقت هر فردی بر اساس میزان ارزشی که برای وجود و هستی خود قائل است و میزان رضایتی که از وجود خود دارد، به تبیین رفتار و کردار خود دست می زند و در حقیقت برای خود آنقدر احترام قائل می شود که روی رفتار دیگران با خود وی نیز تاثیر گذاشته و در تعیین میزان احترام دیگران به وی نیز تاثیر گذار است. انسان هایی که شایستگی درونی بالایی دارند، معمولا عزت نفس بالاتری هم دارند. عزت نفس به صورت ذاتی در برخی افراد به حد بالایی وجود دارد. اما می توان این فضیلت شخصیتی که در مقولات مهم روان شناسی طبقه بندی می شود را در خود به صورت اکتسابی و آموزشی تقویت کرد و برای آن باید به درستی آموزش دیده و تمرین نمود. (عزت نفس چیست؟)

بر اساس مواردی که در روز بر هر فردی می گذرد ممکن است احساساتی که نسبت به خودش دارد بالا و پایین برود. این موضوع را نمی توان در زمینه عزت نفس طبقه بندی کرد. بلکه عزت نفس بسیار کلی تر و اساسی تر است و با این موضوعات روزمره نوسان نمی کند. در حقیقت عزت نفس به درستی، توانایی افراد در ارزیابی و پذیرش وجود خود و ارزش ها و توانایی های خود است. در حقیقت فرد در این زمینه باید واقع بین باشد و نقاط ضعف و قوت خود را به درستی ببیند و در عین حال با وجود تمام این ها خود را شایسته و ارزشمند بداند.

از مهم ترین عواملی که انسان را از سایر موجودات مجزا و متمایز می کند، توانایی داشتن آگاهی از وجود خود است. آگاهی از خود بدان معناست که فرد توانایی تشخیص هویت خود و اختصاص دادن ارزش به آن را داشته باشد.

 

عزت نفس مقوله ای است که معمولا با اعتماد به نفس اشتباه گرفته می شود. اعتماد به نفس به معنای اطمینان به خود برای انجام دادن یک کار به خصوص است. این در حالی است که عزت نفس یک ویژگی انسانی است که بر روی همه کارها و رفتارهایمان اثر می ‌گذارد. در حقیقت اعتماد به نفس برای هر کار جداگانه تعریف می‌شود. به عنوان مثال ممکن است فردی در ورزش والیبال اعتماد به نفس داشته باشد، ولی همان فرد در ارائه سخنرانی اعتماد به نفس نداشته باشد. اما فردی که عزت نفس دارد، احساس توانمندی برای یادگیری سخنرانی را در خودش حس می کند و می داند با تمرین می تواند تبدیل به سخنران خوبی شود. (عزت نفس چیست؟)

چگونه عزت نفس خود را بالا ببریم؟

هر فردی در درون خود استعدادهایی دارد که برخی از آن ها شکوفا شده و برخی نیز هرگز شکوفا نمی شود. توان بالقوه انسان وقتی بالفعل می شود می توان گفت وی بیشتر به ارزش های درونی خود پی می برد و عزت نفسش بالا می رود. از طرف دیگر اگر فردی مرتب استعدادهایش سرکوب شود مرتب نا امید شده، خود را بی ارزش می بیند و عزت نفس وی دچار کاهش شدید می شود. از این رو نقش پدر و مادر در دوران کودکی در شکل دهی میزان عزت نفس افراد بسیار مهم است. پدرها و مادرها باید تفاوت ها، ترجیحات و ارزش های متفاوت فرزندان را به درستی درک کرده و آن ها را محترم شمرده و سرکوب نکنند. مورد تایید قرار گرفتن در کودکی توسط بزرگ تر ها می تواند بچه را به توانایی ها و ارزش های خود بیشتر واقف نماید و در واقع باعث بالا رفتن عزت نفس وی گردد. این موضوع باعث می شود به خوبی استعدادها و توانایی های بالقوه وی شکوفا و بالفعل گردد.

زندگی هدفمند یکی از کارهایی است که ما برای رسیدن به خود توانمندی انجام می‌ دهیم. زندگی هدفمند باعث می ‌شود به دستاوردهای مختلفی در زندگی برسیم و این دستاوردها به ما احساس خود توانمندی می ‌دهند. (عزت نفس چیست؟)

خصوصیات افراد با عزت نفس پایین

افرادی که عزت نفس پایین دارند بسیار از شکست می هراسند و دلهره این را دارند که ماسک شادی که بر صورت دارند افتاده و چهره و شخصیت و حال واقعی آن ها برای دیگران برملا شود. از این رو این افراد بسیار تلاش می کنند که موفقیت های زیادی به دست آورند تا ظاهر خود را حفظ کنند که این موضوع باعث می شود، انرژی و نیروی جسمی و ذهنی زیادی را از دست بدهند و به سرعت ضعیف شوند.

دیگر خصوصیت محتمل افراد با عزت نفس پایین، عصیانگری است و می خواهند نشان دهند دیگران اصلا برایشان هیچ اهمیتی ندارد. این افراد مرتب می خواهند اثبات کنند قضاوت دیگران برایشان اهمیتی ندارد.

اما اصلی ترین ویژگی افراد با عزت نفس پایین حس قربانی بودن است و خود را در برابر کلیه انسان ها درمانده می بینند. این افراد از ترس برای خود سپری ایجاد کرده اند تا تغییری در زندگی خود ایجاد نکرده و مسئولیت نپذیرند.

 

این افراد استرس زیادی داشته و در نتیجه بسیار گوشه گیر می شوند و به همین جهت استعداد مبتلا شدن به افسردگی را دارند. این مشکل باعث می شود در روابط دوستانه و حتی عاشقانه خود هم دچار مشکلات بسیار اساسی بشوند.  اما شاید برترین تعریف برای عزت نفس پایین را بتوان پایین بودن سطح خود ارزشمندی دانست. در واقع هر اندازه فرد برای خود ارزش پایین تری قائل باشد، عزت نفس او نیز بیشتر تخریب می شود.

تاثیر عزت نفس در موفقیت در کسب و کار

برای رسیدن به جایگاه مناسب و موفقیت در زندگی به ویژه موفقیت های کاری باید سرزندگی و جاه طلبی و روحیه با نشاط داشت. در حقیقت باید برای رسیدن به موفقیت، انگیزه کافی را در درون خود ایجاد و تقویت نمود. اینجاست که عزت نفس، ارزش خود را نشان می دهد. در واقع افرادی که عزت نفس بالاتری دارند، احساس نشاط و سرزندگی بیشتری دارند و همین موضوع باعث انگیزش بیشتر در مسیر موفقیت آن ها می شود. از این رو افرادی که به موفقیت های بزرگ در زمینه های کاری دست می یابند اکثرا دارای عزت نفس بالایی هستند.

در حقیقت هرچه عزت نفس شخصی بیشتر باشد در روابط اجتماعی موفق تر خواهد بود، زیرا خود و دیگران را می پذیرد و دیگران را درک می کند. افرادی که عزت نفس بالایی دارند، در کار و مراودات شغلی خود زود پیشرفت می کنند، زیرا در محیط کار هم روابط خوبی با همکاران خود دارند و هم وظایف خود را به نحو احسن انجام می دهند. همچنین فردی که عزت نفس بالایی دارد، چون مسئولیت همه کارهای خود را می پذیرد، خودباوری وی در انجام کارهای مختلف بالا می رود و در نتیجه اعتماد به نفس وی نیز بالا می رود.

یک ویژگی دیگر که در کسب و کار بسیار کاربردی است بالا بودن انتقاد پذیری است. افرادی که عزت نفس بالایی دارند در مواجهه با انتقاداتی که از سوی دیگران به ویژه در محیط کسب و کار به آن ها می شود، نه تنها ناراحت و دلخور نمی شوند بلکه با دیدی مثبت سعی می کنند این را یک فرصت عالی برای شناخت بهتر نقاط ضعف خود دانسته و سعی می کنند با برطرف کردن ایرادات خود به سوی پیشرفت و رسیدن به اهداف متعالی در راه موفقیت حرکت سریع تری داشته باشند.

عزت نفس یک مقوله روان شناختی بسیار مهم است که می تواند در موفقیت انسان در همه ابعاد زندگی به ویژه بعد کاری و شغلی تاثیر گذار باشد. از این رو بسیار بسیار لازم است این ویژگی در انسان تقویت شود تا افراد بتوانند به نهایت موفقیتی که پتانسیل آن را دارند دست یابند.